Θεόφιλος Καίρης, ο "ξεχασμένος"

Μεγάλο Σάββατο, μπουρινιασμένο και ηλιόλουστο, κόσμος και ντουνιάς έκοβε βολτα στη Χώρα της Ανδρου. Εμείς, με τη μηχανη στο χέρι ανακαλύπταμε μια πόλη κι ενα νησι με τον κλασσικό ενθουσιασμό του πρωτάρη. Στην κεντρική πλατειούλα, πιτσιρίκια παίζουν στη βάση μιας μαρμάρινης στήλης με μια προτομή στην κορυφή της.

"Θεόφιλος Καίρης

1784-1853"

διαβάζω. Και καθώς πρίν από λίγο είχαμε δεί και την επιγραφή "Καϊρειος Βιβλιοθήκη", με το που γυρίζουμε στη βάση μας ορμάω στο Διαδίκτυο...

Κι ανακαλύπτω ,καταντροπιασμένη απο την άγνοια μου, εκτός απο το νησί, κι έναν απίστευτο Δασκαλο του Γένους, μια προσωπικότητα Αναγεννησιακή με αστείρευτη δίψα για γνώση που ήπιε και μέθυσε από τον Διαφωτισμό, ένα μυαλό αιώνες μπροστά από την εποχή του.Εναν μαχητή ιδεολόγο, που τα έδωσε ολα για την πατρίδα και που πέθανε γέρος κι άρρωστος στη φυλακή κατηγορούμενος ως αιρετικός

Ο Θεόφιλος Καίρης μοναχός, φιλόσοφος, μαθηματικός, φυσικός, φιλόλογος, διαφωτιστής, δάσκαλος, επαναστάτης, εκπρόσωπος της Ανδρου στις πρώτες Εθνοσυνελεύσεις γεννήθηκε στην Ανδρο, σπουδασε στην Ακαδημία των Κυδωνιών ,στην Πάτμο και στη Χίο και το 1803 εφυγε για σπουδες στην Ευρώπη, συγκεκριμένα στην Ελβετία, την Πίζα και το Παρίσι. Εκεί γνωριστηκε με τον Κοραή. Διδαξε και διηύθυνε επί χρόνια Ελληνικά σχολεία στη Σμύρνη και στο Αιβαλί. Εγινε μελος της Φιλικης Εταιρίας, σηκωσε το λάβαρο του αγωνα το 1821 στην Ανδρο, πολέμησε, τραυματίστηκε, διδαξε, εγραψε ,αλλά μετα την απελευθέρωση δεν μπόρεσε να συμφιλιωθεί με τον Βαυαρο Οθωνα. Αρνηθηκε το παράσημο του Χρυσού Φοίνικα και την καθηγητική έδρα στο νεοσύστατο Πανεπιστήμιο Αθηνών και γύρισε στην Ανδρο.

Στο Ορφανοτροφείο που ιδρυσε στο νησί το 1835 δίδασκε σε 100 ορφανά και 500 εξωτερικούς μαθητές, τον αφρό της επιστήμης της εποχής με μεθοδους και επιστημονικά όργανα πρωτόγνωρα στην Ελλάδα.
Δίδασκε κοινωνιολογία, μαθηματικά, γλώσσες, φυσική, φιλοσοφία και τις βασικές αρχές όλων των θρησκειών. Πάνω απ όλα, διδασκε την ελευθερία της σκεψης και της συνείδησης. Πυρήνας των μαθητών του ηταν ορφανά απο τη σφαγή των Ψαρών, αλλά στά θρανιά του καλοδέχονταν παιδιά απ όλα τα Βαλκάνια, ακόμα και παιδιά μουσουλμάνων και Καθολικών. Ο Καίρης πίστευε σε μια Ελλάδα χωρισμένη από την Εκκλησία και ειχε "σταμπαριστεί" από τους εχθρούς του οτι: "εφαίνετο σφόδρα δημοκρατικός".

Λέγεται οτι η Αυλή του Οθωνα έστειλε εναν Βαυαρό καθηγητη στην Ανδρο να παρακολουθήσει  τη διδασκαλία του. Επιστρέφοντας ,εδωσε την εξης αναφορά: "Αν συνεχίσει να διδάσκει ο Καίρης άλλα τρία χρόνια, μας βλέπω να φεύγουμε απο την Ελλάδα". 

Εκκλησία και Ανάκτορα τον καταδίωξαν με χαρακτηριστική εμπάθεια. Αφορμή ήταν οι απόψεις του περί "Θεοσεβειας", μιας προσωπικής του θρησκευτικής και φιλοσοφικής άποψης, πού θεωρούσε πολύ απλά ότι όπως και να τον ονομάζει κανείς το Θεό, ο ένας και ο αυτός είναι.

Αναθεματίστηκε από το Πατριαρχείο και την Ιερά Σύνοδο, δικαστηκε ως αιρετικός-παρ όλο που επιφανείς μάρτυρες κατεθεσαν οτι ποτέ δεν επιχείρησε να προσηλητήσει κάποιον-τον εξόρισαν, τον ξαναδίκασαν και τον φυλάκισαν γέρο κι άρρωστο στη Σύρο, όπου και πέθανε.

Και μετά τον πέταξαν σ' ενα λακκο στο Λοιμοκαθαρτήριο.

Κι έρριξαν στη σορό του ασβέστη.

Κι έρριξαν μια βαριά κουβέρτα σιωπής στο έργο και στ' όνομα του.

 

Στα κύματα του Internet και στο αρχιπέλαγος των blogs και των forums διάβασα άρθρα και συζητήσεις ,μεταξύ των άλλων και όσων υποστηρίζουν οτι ο Καιρης ηταν όντως αιρετικός, κρυφά προσυλητιζε τους μαθητες στην προσωπικη του θρησκεία-φιλοσοφία, οτι επηρεάστηκε/πληρώθηκε απο ξένους προτεσταντες και άλλα πολλά. Μου έκανε εντύπωση με πόση εμμονή εξακολουθούν κάποιοι να πασχίζουν ν' αποδείξουν ,150 και βάλε χρόνια απο τον θάνατο του οτι ηταν αιρετικός. Τι φοβούνται και στο κάτω κάτω τι σημασία έχει. Και τι πάει να πει "αιρετικός" τη σήμερον ημέραν; Μάλλον πλάκα μάς κάνουν.
Ισως και να θολώνουν ετσι τα νερά για να μην φαίνεται η προσφορά ενός χαρισματικού, φωτεινού μυαλού που απλώς ατύχησε να είναι πολύ μπροστά από την εποχή του.
Ο Μανώλης Ρασούλης, πού έγραψε γι΄αυτόν ,"τον πιό μη Έλληνα από τους Ελληνες της ζωής μου" το βιβλίο: "Ο Μεγάλος Αιρετικός", παρά λίγο να βρεί τον μπελά του, αφού ο Εισαγγελέας Τσεβας τον υποψιάστηκε ως εγκέφαλο της 17Ν γιατί φράσεις του Θεόφιλου Καίρη έμοιαζαν με αποσπάσματα από τις προκηρύξεις της οργάνωσης!!!



Πάντως, το Μεγάλο Σάββατο , την ώρα που στα βουνά μαύριζαν τα σύννεφα και φυσούσε ο Νοτιάς, στην ηλιόλουστη πλατεία της Ανδρου, λίγα βήματα απο το σπίτι που γεννήθηκε ο Θεόφιλος Καίρης, ένιωσα οτι αν κάπου ήταν το πνεύμα του, θα χαμογελούσε δικαιωμένο, βλέποντας την ολοκαίνουργια γενιά να παίζει ανέμελα στη βάση της προτομής του. 
Ταιριαστό ανοιξιάτικο μνημόσυνο σ΄έναν αληθινό δάσκαλο!

Ανοιξη στην Ανδρο/Springtime in Andros

Η Χώρα, μοναδικά χτισμένη στην ανατολική, ανεμοδαρμένη πλευρά του νησιού.
The capital of Andros, Chora, build to the eastern side of the island.

Δεν ξέρω γιατί είχαμε "αγνοήσει" τόσα χρόνια την Άνδρο...

Κάθε που ψάχναμε νησί γιά εξερεύνηση η άραγμα, περνούσε η ματιά μας πάνω της, χωρίς να σταματάει.

Και μείναμε άναυδοι τη Μεγάλη εβδομάδα, ανακαλύπτοντας στην καρδιά ενός κλασσικού Κυκλαδίτικου νησιού, ένα κομμάτι Πήλιο, "κομπλέ" με πηγες, καταρράκτες και όσο πράσινο δεν διαθετουν ολες οι υπόλοιπες Κυκλάδες μαζί!

Οι πηγές του Διονύσου στις Μένητες,ποτίζουν τα περιβόλια.Παλιά υδροδοτούσαν τη Χώρα.
The springs of Dionysus at Menites.

I don't really know why we have never thought of visiting Andros, the northernmost of the Cyclades. And a week ago we have been soooo pleasantly surprised to discover an island like no other!

Yes, Andros has the classical Aegean coastline, rocky to the East and full of beautiful sandy beaches to the West. The island has, of course, the usual barren, windswept hills, where herds of goats allow only very tough low vegetation to survive, BUT

in the heart of Andros there are mountains full of springs, creeks, small waterfalls and all the greenery the other Cyclades lack!!!

Καταρράκτες κατεβαίνουν από το βουνο πάνω από την Παλαιόπολη.Waterfalls cascading over Palaiopoli, the iron age capital of the island, now under the sea.

 Πέντε ορεινούς όγκους έχει το νησί με πλατάνια, βελανιδιές και καρυδιές.Στις πλαγιές τους χωριά και περιβόλια με πορτοκαλιές, ελιές, αμπέλια και μποστάνια προστατευμένα πίσω από σειρές κυπαρισσιών.
 Στο Νότο, ανάμεσα στα όρη Πέταλο και Γερακώνα η καταπράσινη κοιλάδα της Μεσσαριάς οδηγει στή Χώρα. Η οποία Χώρα, δεν είναι χτισμενη στο ψηλότερο σημείο, όπως συνηθιζόταν γιά αιώνες στο Αιγαίο των πειρατών, αλλά σε μια εξ ίσου απόρθητη θέση: στην ανεμοδαρμένη ανατολική πλευρά του νησιού.

More than 50 picturesque villages are perched on the slopes of no less than 5 mountains-the tallest peak is 1003 m-and between them strategically planted cypresses "break down" the fury of the winds and provide shelter to groves of olive trees, oranges,

 lemons, almond trees, grapes and flowers. My all time Spring favorite, the lilac bush, thrives with all this lovely water and coolness.  

Easter has passed and we have survived! Yipiiiiiii!!!

Just across the street from our hotel, well hallo guys!

Χωριά το ένα δίπλα στο άλλο ,τα περισσότερα κρεμασμένα στις πλαγιές,αλλού με κεραμίδια στις σκεπές και μπαλκόνια με μαρμάρινα φουρούσια, αλλού με ασβεστωμένες Κυκλαδίτικες αυλίτσες απέναντι στο πέλαγος. Πανταχού παρόν ο κρυσταλλικος σχιστόλιθος-ο ιδιος που "κρατάει" τα νερά -φτιάχνει ξερολιθιές ,τις "αιμασιές" οπως τις λένε οι ντόπιοι, μαντριά, ξωκκλήσια, περιστεριώνες, γεφύρια και νερόμυλους.

Stenies, just 5 Km from Chora,a head-village with an excellent view.

In the narrow streets of Palaiopolis village to the West of Andros, everything is whitewashed in the classic Cyclades tradition.

The people here,as in the whole of the Aegean region, have used the most common of materials: the crystalline limestone found everywhere. They perfected the art of balancing the stones without mortar to build boundaries, terraces to prevent erosion, huts to shelter herds and herdsmen and "pigeon towers" for...yes...their prized pigeon flocks.

Late afternoon ,the wind comes from the South bringing humidity and low clouds.The stone pigeon tower stands alone.

Just two hours by ship from the harbor of Rafina-a few Km from Athens' airport-Andros stood apart from the rest of the Cyclades for decades. It's men traditionaly traveled the seven seas, sending money back home. So, Andros never really had to go after the tourist industry. Most of the visitors are Greeks, although some travellers have already discovered and fallen in love with the beaches and the well kept trekking paths. There are excellent places to stay near the sea, but if you want to enjoy the green heart of Andros, choose one of the new small hotels in or around Chora. Oh, and visit the island during the peaceful and cool season, that is Spring or Fall.

View from our veranda at Armonia Resort in Menites, towards Chora and the sea.Στη βεράντα μας, στο Αρμονια Resort, στις Μενητες, αγναντεύουμε τη Χώρα. Ωρα για άλλον έναν καφέ!

 

A surprise visit! Oh,hai...Pumpkin?

A glorious Spring day!!! Ideal conditions for gardening...and...wait!! Why are all my cats looking at the same spot? Who are you little one?

I'm glad to report, he/she had a very narrow escape from Fidel's claws. I managed to grab the cat midair and the little one flew to the other side of the large balcony and found a safe place on top of the laurel bush.

A quick search in the kitchen uncovered a fresh bag of bird food-there are a lot of feathered visitors to feed during the winter cold-and he/she was so hungry poor thing, that it accepted to eat from a small coffee dish...

After eating for almost 20 minutes and having a lot of fresh water the little one flew away-wise bird-opting not to spend the night in a cat infested veranda! The neighbors informed us that a whole bunch of little ones had escaped from the pet-shop a month ago.

Most of them survived and are now making the neighborhood theirs!

I do hope it will survive, the weather is wonderful and there are a lot of places for it to hide. I really hope to see it again one of these days. There will always be bird food and fresh water in a safe corner for all fugitives :)

Ποια εθνική ανεξαρτησία;

Κοντά δύο χρόνια, από τότε δηλαδή πού φαλιρίσαμε, βασανίζομαι με αυτήν την έρμη "εθνική ανεξαρτησία" μας. Τουλάχιστον σε καμιά ντουζινα άρθρα, blogs και σημειώματα τη μέρα κάποιος η κάποιοι θρηνούν για την απώλειά της (της εθνικής μας ανεξαρτησίας) άλλοι κάνουν εύκολα και άκρως λαϊκίστικα flashback στην Κατοχή και στο "Arbeit macht frei", χωρίς να λείπουν και οι αυτο-ικανοποιούμενοι λεβεντομαβλάκες του "ειμεθα Ελληνες υπερήφανοι και δεν αλλάζουμε νοοτροπία γιά κανέναν Ευρωπαίο φούστη!".

Τους τελευταίους μήνες, οποιαδήποτε επίκληση της εθνικής μας ανεξαρτησίας μου προκαλεί εμετό και την έντονη ανάγκη να βγω στο μπαλκόνι ουρλιάζοντας:"Για ποια εθνική ανεξαρτησία μιλάμε;;;;;;!!!!!"

Είναι εθνική ανεξαρτησία να έχουμε καταντήσει ένα συνοθύλευμα απατεώνων, κλεφτοκοτάδων, λαδωμένων και φακελακωμενων δημόσιων λειτουργών, βολεμένων παχύδερμων, φοροφυγάδων, κατσαπλιάδων και κυκλωμάτων που επί δεκαετίες λήστευαν ασύστολα το ταμείο;;;

Είναι εθνικά περήφανος ένας λαός πού ξαφνικά "ανακαλύπτει" 40.000 μαϊμού τυφλούς/κουτσούς/ψυχασθενείς και άλλους 30.000 μαϊμού η πεθαμένους από χρόνια συνταξιούχους;; Μήπως μεταξύ των θρηνούντων για την "Ελλάδα" και την ελευθερία της είναι και οι μαϊμουδιάρηδες;

Γιατί μου θίγει την εθνική μου αξιοπρέπεια ο Ράϊχενμπαχ και ΔΕΝ μου τη θίγει κάθε πολιτικός/δημόσιος υπάλληλος/ιδιωτης λαμόγιο/εργολάβος/δικαστής/γιατρός/δικηγόρος/Εφραίμ, που τα έπαιρνε, τα κουκούλωνε, τα μάσαγε και μετά μας εφτυνε και στα μούτρα;; 

Γιατί έσπευσαν να σκίσουν τις νταντέλες τους κάποιοι ότι "έρχονται Γερμανοί εφοριακοί!!!Ωιμέ!! πάει η εθνική μας ανεξαρτησία!";;;; Τι λες καλή μου τυρόπιτα;;;;;Τι σε χαλάει; Ο Γερμανός εφοριακός; Εδω δεν σε χάλαγε τόσα χρόνια ο Ελλην εφοριακός με το χρυσό Rolex, το Grand Cherocky και τη βιλάρα με την πισίνα...Πλάκα μου κάνεις;;

Να έρθουν οι άνθρωποι! Καλώς να ορίσουν και να τους φτιάχνω και Apfelstudel με τα χεράκια μου. Κι άμα θέλουν ας έρθουν και Ολλανδοί τελωνειακοί και Αυστριακοί δήμαρχοι και Βέλγοι τροχονόμοι και Γάλλοι αλπινιστές!!! Οποιοσδήποτε ξένος είναι χίλιες φορές καλύτερος από τους εγκληματίες/απατεώνες-πλην εθνικα υπερήφανους- συμπατριώτες μας, που τα ενθυλάκωναν και τώρα έχουν υψώσει το λάβαρο της κλεφτουριάς!!! (κυριολεκτικά)

Η εθνική μας ανεξαρτησία δεν έχει να κάνει με κούφια λόγια,χλαμύδες, φουστανέλες και τα λοιπά εθνικά αξεσουάρ, τύπου "η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει...". Η εθνική μας ανεξαρτησία έχει πουληθεί χρόνια τώρα και κανείς δεν ψέλλισε λέξη ,γιατι ήταν ολοι μπουκωμένοι μέχρι σκασμού και ως γνωστόν όταν τρώμε δεν μιλάμε... Η εθνική μας ανεξαρτησία ήταν επί χρόνια το παραμύθι και το άλλοθι του δικομματισμού για να μην κοπάσει το μεγάλο φαγοπότι.

Μέχρι λοιπόν να ξαναγίνουμε από Μπανανία κράτος, μέχρι να καταποντιστούν πολιτικά οι υπεύθυνοι για το χάλι μας και να πληρώσουν τα λαμόγια μη μου ξαναμιλήσετε για εθνική ανεξαρτησία! 

Δεν την ξέρω, δεν με ξέρει, υποφέρω κι υποφέρει!!